Lôi Địa Dự

Quẻ 16 – Dự (豫)

Thuộc tính: Lôi trên, Địa dưới (Chấn vi lôi – Khôn vi địa)

Hình tượng: Sấm động trên mặt đất – là hình ảnh của niềm vui lan tỏa, sự khởi đầu hân hoan, hào khí dâng lên như mùa xuân đến.

Thoán từ

豫，利建侯，行師。
Dự, lợi kiến hầu, hành sư.
“Dự là niềm vui, tốt cho việc lập chư hầu, xuất quân.”

Giải nghĩa: Quẻ Dự là quẻ của sự hoan hỷ, vui vẻ, lạc quan. Nó tượng trưng cho thời kỳ mà lòng người phấn khởi, đoàn kết, cùng chí hướng – nhờ vậy mà mọi hành động đều dễ thành công. Dự không chỉ là niềm vui đơn thuần, mà là trạng thái hứng khởi phát sinh từ sự cộng hưởng của nhiều yếu tố thuận lợi.

Đại tượng truyện

雷出地奮，豫；先王以作樂崇德，殷薦之上帝，以配祖考。
“Sấm động đất rung là tượng của Dự. Vua xưa nhân đó làm nhạc tôn đức, dâng lễ lên Thượng Đế, phối thờ tổ tiên.”

Ý nghĩa ứng dụng:

• Hành động: Giai đoạn tốt để bắt đầu, triển khai kế hoạch, khởi động sự nghiệp. Tuy nhiên, nên giữ vững mục tiêu, đừng để niềm vui cuốn đi không có phương hướng.
• Đối nhân xử thế: Giao tiếp thuận lợi, dễ kết bạn, hợp tác. Nhưng cũng dễ bị kẻ xấu lợi dụng sự cả tin, đam mê vui thú mà xao nhãng chính sự.
• Công danh: Thời cơ mở rộng tầm ảnh hưởng, khởi đầu thuận lợi, có quý nhân nâng đỡ.
• Tình cảm: Dễ phát sinh tình yêu trong giai đoạn này. Nên gìn giữ sự chừng mực, tránh quá đà say mê.

Hào từ

1. Sơ Lục: Mới khởi sự vui vẻ, nên biết dừng đúng lúc để khỏi bị cuốn theo lạc thú.
2. Lục Nhị: Niềm vui chân thành, hòa đồng, được lòng người.
3. Lục Tam: Mê đắm trong vui thú, dễ hỏng việc. Cần tỉnh táo.
4. Chín Bốn: Niềm vui do kết hợp đúng người, đúng việc – như tướng giỏi được dùng đúng chỗ.
5. Lục Ngũ: Vui mà có tiết độ, giữ được quân bình. Niềm vui chân chính, hợp đạo.
6. Thượng Lục: Quá đà trong sự vui thú, đến mức say mê, mất tỉnh táo – dễ chuốc họa.

Thông điệp tổng kết

Quẻ Dự khuyên ta biết tận dụng thời cơ khi lòng người đang hướng thiện, khí thế đang lên – nhưng đừng mê say hư vui mà quên đi đạo trung dung. Hãy như nhà vua xưa – dùng âm nhạc để nuôi đức, lấy lễ nghi để giữ lòng người, không chỉ là vui mà còn là vui trong trật tự, trong chính đạo. Vui mà không lo về sau – đó mới là niềm vui bền vững.