Thuần Ly

30. Quẻ Ly – 離 (Lí) – Hỏa, Minh Sáng, Phụ Thuộc

Thuộc loại: Quẻ Cát, Văn Minh

Thượng quái: ☲ (Ly) – Lửa
Hạ quái: ☲ (Ly) – Lửa

Thoán từ

離: 利貞, 亨. 畜牝牛, 吉.

Ly là quẻ Hỏa, nghĩa là sáng suốt, soi chiếu. Tượng của sự minh triết và phụ thuộc lẫn nhau. Dù bản chất tốt đẹp, vẫn cần giữ sự nhu thuận, mềm mại như trâu cái thì mới gặp cát.

Giảng nghĩa

Ly nghĩa là bám, phụ thuộc, ánh sáng và văn minh. Hình tượng hai ngọn lửa bám vào nhau tạo thành một nguồn sáng lớn. Quẻ dạy con người biết dùng minh trí để soi xét, không tự kiêu, biết nhu thuận để giữ hòa hợp. Hào nhu ở giữa hai hào cương, tượng văn minh cần sự bảo hộ, sáng nhưng không tự bốc.

Thoán truyện

“Ly, lợi trinh hanh. Súc bính ngưu, cát.”

Ly đại diện cho ánh sáng, trí tuệ, sự soi rọi. Muốn duy trì ánh sáng này, phải giữ chính đạo, không tự mãn. “Nuôi trâu cái” biểu thị lấy sự hiền hòa, nhu thuận mà bền vững, đem đến phúc lành.

Đại tượng truyện

“Nhật xuất trung thiên, Ly. Quân tử dĩ kế minh, dĩ chiếu hạ dân.”

Mặt trời tỏa sáng giữa trời, tượng Ly. Người quân tử học theo, tích tụ minh đức, dùng ánh sáng của trí tuệ soi sáng và dẫn dắt người khác.

Hào từ

• Sơ cửu: “Ngắm ánh sáng buổi ban mai, cát.” – Giai đoạn bắt đầu, ánh sáng vừa hé, vận hội tốt đẹp mở ra.
• Lục nhị: “Ánh sáng nhẹ nhàng, mềm mại, giữ trung chính, cát.” – Người giữ đức nhu thuận, tỏa sáng mà không kiêu căng.
• Cửu tam: “Ánh sáng chói lọi nhưng lẻ loi, hung.” – Quá cứng cỏi, tự mãn, dễ dẫn tới thất bại.
• Cửu tứ: “Minh sáng được nâng đỡ, gặp quý nhân, cát.” – Được bảo hộ, ánh sáng vững bền, thuận lợi.
• Lục ngũ: “Ánh sáng rực rỡ, dẫn dắt muôn phương, đại cát.” – Vị trí trung chính, có trí tuệ và đức hạnh, đem ánh sáng soi chiếu thiên hạ.
• Thượng cửu: “Ánh sáng tắt, tối tăm, hung.” – Khi đã mất minh triết, sự nghiệp dễ lụi tàn.

Ứng dụng

Quẻ Ly dạy ta giữ sự sáng suốt, phát triển trí tuệ và đạo đức. Trong công việc, biết tận dụng ánh sáng của tri thức để dẫn đường, nhưng không được tự cao mà cần nhu thuận để duy trì hài hòa. Trong nhân sinh, Ly khuyên ta soi sáng cho người khác, tạo văn minh, nhưng luôn nhớ ánh sáng không tự tồn tại – nó cần nguồn nuôi dưỡng. Hãy vừa sáng, vừa mềm, vừa soi, vừa bảo hộ.