Thủy Sơn Kiển

39. Quẻ Kiển – 蹇 (Jiǎn) – Trở Ngại

Thuộc loại: Quẻ Hung, Bế Tắc

Thượng quái: ☵ (Khảm) – Nước
Hạ quái: ☶ (Cấn) – Núi

Thoán từ

蹇: 利西南, 不利东北. 利见大人, 貞吉.

Kiển nghĩa là gặp trở ngại, như nước chặn núi, đường bị bế. Muốn đi nhanh không được, muốn tiến cũng khó, nhưng dừng lại quá lâu cũng chẳng xong. Quẻ khuyên phải biết chọn hướng, tìm người trợ giúp, và giữ sự kiên định thì mới có thể vượt qua.

Giảng nghĩa

Thế quẻ: trên Khảm (nước) dưới Cấn (núi). Nước tụ trên núi là thế nguy hiểm: đi về phía núi (đông bắc) thì gặp hiểm, nên chọn hướng tây nam, nơi có minh triết, có đồng minh. Đây là thời kỳ khó khăn, mọi sự đều bị chặn đứng, nhưng nếu khéo chọn thời và tìm đúng người, nguy nan sẽ hóa an.

Thoán truyện

“Kiển, lợi tây nam, bất lợi đông bắc. Lợi kiến đại nhân, trinh cát.”

Thời vận này cần bỏ những đường hung hiểm, không cố lao đầu vào chỗ khó, mà chọn hướng đi an toàn hơn. Gặp minh quân, minh sư hoặc quý nhân – “đại nhân” – sẽ hóa giải được bế tắc.

Đại tượng truyện

“Sơn thượng hữu thủy: Kiển. Quân tử dĩ phản thân tu đức.”

Núi chắn đường, nước dâng cao – tượng bế tắc. Quân tử gặp thế không cưỡng, mà quay vào tu thân dưỡng đức, chuẩn bị sức mạnh cho thời cơ mới. Khi nội lực vững vàng, trở ngại chỉ là tạm thời.

Hào từ

• Sơ lục: “Trở ngại ở gót chân, nên dừng, đừng cố tiến.” – Mới bước đã gặp khó, kiên nhẫn chờ thời.
• Lục nhị: “Trở ngại nhưng có trợ giúp, tiểu cát.” – Gặp được quý nhân, bế tắc được khai thông.
• Cửu tam: “Trở ngại nặng, tự mình phải tỉnh, tránh tranh chấp.” – Không ai giúp, phải tự giữ mình.
• Lục tứ: “Có thể lùi để tránh hung, thuận thời thì an.” – Lùi một bước, tiến muôn dặm.
• Cửu ngũ: “Người tài gặp khó, nhờ minh quân mà được dùng.” – Ở giữa thời loạn, nếu gặp đúng lãnh đạo, sẽ có chỗ đứng.
• Thượng lục: “Đỉnh điểm bế tắc, tự nhiên sẽ chuyển.” – Cùng cực tất biến, sau hung ắt cát.

Ứng dụng

Quẻ Kiển phù hợp với thời kỳ gặp nhiều khó khăn: công việc bị chặn, tài chính bế tắc, quan hệ rối ren. Giải pháp là không vội vàng, tránh cưỡng cầu, biết chọn hướng đi dễ hơn, đồng thời tìm kiếm quý nhân hỗ trợ. Trong sự nghiệp, nên tránh đầu tư lớn, ưu tiên củng cố nội lực. Trong nhân sự, cần kiên nhẫn, nhường nhịn để tránh xung đột.