Thủy Trạch Tiết

60. Quẻ Tiết – 節 (Jié) – Tiết Chế, Hạn Độ

Thuộc loại: Quẻ Cát – Kiểm soát, giữ chừng mực, đạt hanh thông nhờ tiết độ

Thượng quái: ☵ (Khảm) – Nước
Hạ quái: ☱ (Đoài) – Hồ

Thoán từ

節, 亨. 苦節不可貞.

Quẻ Tiết tượng trưng cho sự tiết chế, định ra giới hạn để đạt sự bền vững. Tiết độ đem lại hanh thông, nhưng hà khắc quá mức sẽ phản tác dụng. Quân tử cần hiểu biết dừng để bền lâu, giữ mực thước để mọi sự thuận hòa.

Giảng nghĩa

“Tiết” nghĩa là quy định giới hạn, giống như hồ nước chỉ chứa một lượng nhất định, nếu tràn sẽ gây họa. Thời vận này yêu cầu kiểm soát ham muốn, tham vọng, sắp xếp công việc, quản lý thời gian và nguồn lực. Thành công đến từ biết đủ, biết dừng.

Thoán truyện

“節, 亨. 苦節不可貞.”

Tiết độ đúng mức thì hanh thông, nhưng nếu quá nghiêm khắc, bỏ hết sự linh hoạt, sẽ đi ngược tự nhiên, dẫn đến bế tắc.

Đại tượng truyện

“澤上有水, 節. 君子以制數度, 議德行.”

Nước ở trên hồ – hữu hạn nhưng an hòa – là tượng của Tiết. Quân tử lấy đó làm gương, đặt ra quy tắc, phép tắc, giữ đức hạnh và hành xử chừng mực.

Hào từ

• Sơ cửu: “Không vượt quá giới hạn, không lỗi.” – Biết giữ mực thước từ đầu.
• Cửu nhị: “Không ăn không uống, cát.” – Tự tiết chế, tránh xa dục vọng, tốt lành.
• Sáu ba: “Không giữ tiết độ, hối.” – Vượt quá khả năng, tất gặp trở ngại.
• Lục tứ: “Biết tiết kiệm sức, cát.” – Đặt ra mức độ vừa phải, an ổn.
• Cửu ngũ: “Hà khắc quá, hung.” – Quá khắt khe với mình hoặc người, dễ thất bại.
• Thượng lục: “Hà khắc đến cực hạn, hung.” – Cực đoan trong tiết chế, phá vỡ hài hòa.

Ứng dụng

Trong sự nghiệp, quẻ này khuyên quản trị nguồn lực, thời gian và đặt mục tiêu rõ ràng. Nếu mở rộng quá mức, dễ kiệt quệ. Trong tình cảm, cần giữ chừng mực, tránh đòi hỏi quá cao hoặc kiểm soát quá mức khiến mối quan hệ ngột ngạt.

Lời khuyên

Tiết dạy rằng: “Biết đủ thì tự do, biết dừng thì bền lâu.” Thời điểm này cần đặt giới hạn, giữ nhịp điệu sống cân bằng. Khi có tiết độ, vận hội hanh thông, mọi việc thuận hòa, và năng lượng được duy trì lâu dài.