Trạch Phong Đại Quá

28. Quẻ Đại Quá – 大過 (Dà Guò) – Đại Quá Mức, Trọng Trách

Thuộc loại: Quẻ Hung, Cảnh Báo

Thượng quái: ☴ (Tốn) – Gió, Mộc
Hạ quái: ☱ (Đoài) – Hồ, Trạch

Thoán từ

大過: 棟橈, 利有攸往, 亨.

Đại Quá nghĩa là “quá lớn”, vượt quá mức, gánh vác trọng trách nặng nề. Xà ngang bị cong, báo hiệu nguy cơ gãy, nhưng vẫn có cơ hội hành động hanh thông nếu biết giữ chính đạo và hành xử thận trọng.

Giảng nghĩa

Quẻ Đại Quá tượng trưng cho một tình thế vượt quá khả năng chịu đựng thông thường. Trên là Tốn (Mộc) – gió thổi và cây cối mềm dẻo; dưới là Đoài (Trạch) – hồ nước, mềm yếu. Hai âm ở giữa, bốn dương ở ngoài, giống như một cây gỗ mềm mà bị bốn đầu dương mạnh ép, dễ gãy. Hình tượng này cảnh báo: gánh nặng lớn, nguy cơ đổ vỡ cao, nhưng nếu có đủ trí tuệ và can đảm, vẫn có thể vượt qua.

Thoán truyện

“Đại quá, đống nhiêu, lợi hữu du vãng, hanh.”

Xà ngang cong nhưng chưa gãy, còn cơ hội hành động. Nếu biết thuận thiên thời, hành xử đúng mực, thì dù trọng trách lớn vẫn có thể hanh thông.

Đại tượng truyện

“Trạch mộc đại quá. Quân tử dĩ độc lập bất cụ, thoái tắc tự tàng.”

Nước tràn ngập cây gỗ, tượng “đại quá” – quá sức chịu đựng. Người quân tử gặp cảnh này thì độc lập, không sợ hãi, khi cần thì rút lui để bảo toàn, khi tiến thì giữ vững nội tâm.

Hào từ

• Sơ lục: “Mượn sức nhỏ chống gánh lớn, hung.” – Kẻ dưới gánh việc vượt quá sức mình, dễ gặp hung hiểm.
• Cửu nhị: “Thận trọng, giữ vững chính đạo, cát.” – Dù gánh nặng nhưng biết giữ trung dung, cát lợi.
• Cửu tam: “Người yếu gánh việc lớn, nguy.” – Tượng kẻ chưa đủ năng lực nhưng ôm tham vọng quá sức.
• Cửu tứ: “Cẩn trọng, giữ mình, có lợi.” – Ở vị trí cao, phải biết cân nhắc, tiết chế sức mình.
• Cửu ngũ: “Nội cứng, ngoại mềm, giữ chính thì cát.” – Lấy sự nhu hòa bên ngoài kết hợp với nội lực kiên định để vượt qua.
• Thượng lục: “Xà ngang gãy, hung.” – Nếu không biết tiết chế, hậu quả là sụp đổ hoàn toàn.

Ứng dụng

Quẻ Đại Quá cảnh báo về nguy cơ gánh vác trách nhiệm vượt khả năng. Trong công việc, cần lượng sức, tránh ôm đồm quá nhiều. Trong nhân sinh, gặp thử thách lớn cần giữ sự khiêm tốn, mềm dẻo bên ngoài, kiên định bên trong. Nếu biết lùi một bước, tích lũy lực lượng, cơ hội xoay chuyển nghịch cảnh sẽ đến.