Trạch Thiên Quải

43. Quẻ Quải – 夬 (Guài) – Quyết Đoán

Thuộc loại: Quẻ Hung – Đoạn Tuyệt

Thượng quái: ☰ (Càn) – Trời
Hạ quái: ☱ (Đoài) – Đầm

Thoán từ

夬: 揚於王庭, 孚號, 有厲, 告自邑, 不利即戎, 利有攸往.

Quải nghĩa là quyết đoán, đoạn tuyệt. Đã đến lúc cắt bỏ cái xấu, loại trừ mối họa. Tuy nhiên, hành sự phải có đức tin, công chính, không hấp tấp. Nếu biết thời biết thế thì mọi việc vẫn hanh thông.

Giảng nghĩa

Thế quẻ: trên Càn (trời), dưới Đoài (đầm). Đầm chứa nước nhưng bị trời cao áp chế, tượng dương khí thịnh, âm khí yếu, cái xấu bị đẩy lùi. Thời điểm này cần sự quyết liệt để đoạn tuyệt điều sai trái, mở đường cho điều thiện. Tuy nhiên, hành động thiếu minh bạch sẽ sinh nguy hiểm.

Thoán truyện

“Quải, dương vu vương đình, phu hiệu, hữu lệ.”

Trong thời kỳ này, cái thiện thắng cái ác, nhưng vẫn còn âm mầm kháng cự. Phải công khai, minh chính như ở giữa triều đình, lấy chính nghĩa làm gốc, tránh hành động lén lút hoặc tư lợi.

Đại tượng truyện

“Trạch thượng vu thiên, quải. Quân tử dĩ thí hối, trừ ác.”

Đầm nước dưới trời, tượng âm khí bị dương khí ép xuống, ám chỉ thời đoạn tuyệt cái xấu. Quân tử gặp thời này cần bỏ hối tiếc, dứt khoát với quá khứ, mạnh mẽ loại bỏ những yếu tố gây hại.

Hào từ

• Sơ cửu: “Quyết đoán, nhưng phải giữ tâm thiện, mới cát.” – Dám làm nhưng tránh hành động cực đoan.
• Cửu nhị: “Khi quyết, đừng cô lập, cần đồng lòng.” – Tìm sự đồng thuận để thành công.
• Cửu tam: “Hăng hái quá mức, tự gây họa.” – Nóng nảy sẽ mất thế.
• Cửu tứ: “Cắt bỏ yếu tố sai trái, giữ chính nghĩa, cát.” – Biết bỏ điều xấu nhưng không vì tư lợi.
• Cửu ngũ: “Dẫn đầu trong quyết đoán, thiên hạ theo, đại cát.” – Lấy đức cảm hóa, dẫn dắt số đông.
• Thượng lục: “Nếu hành động cứng nhắc, hung.” – Cái xấu bị loại nhưng quá tay dễ gây phản kháng.

Ứng dụng

Quẻ Quải chỉ thời điểm quyết định cắt bỏ: dứt khoát loại trừ cái xấu, những mối quan hệ hoặc dự án gây hại. Trong sự nghiệp, đây là lúc cần thay đổi nhân sự, chiến lược, nhưng phải có tầm nhìn dài hạn. Trong tài chính, nên dứt khoát cắt lỗ hoặc tái cơ cấu. Trong quan hệ, phải tách khỏi những ràng buộc tiêu cực để mở đường cho tương lai.